Góralski Karnawał to – zgodnie z pierwszym regulaminem – wydarzenie mające na celu przede wszystkim „kultywowanie ludowej tradycji w zakresie obrzędów kolędniczych”. Od pierwszego Karnawału w 1973 roku na scenie Domu Ludowego zaprezentowało się ponad tysiąc dorosłych grup kolędniczych oraz prawie trzysta zespołów dziecięcych, co daje łącznie kilkanaście tysięcy uczestników.

Pośród nich można zobaczyć i dziś m.in. „kolędników z gwiazdą” (to kilkuosobowe grupy kolędników, ubranych w futrzane czapy, kożuszki, przepasane powrósłem, śpiewające przede wszystkim kolędy i pastorałki. Ich głównym atrybutem jest kolorowa gwiazda), ludowe jasełka, tzw. „herody” (treścią widowiska są znane powszechnie losy króla Heroda, jego zbrodnia oraz kara, która go za nią spotkała. Wątki biblijne i apokryficzne mieszają się tutaj z polskimi realiami i motywami regionalnego folkloru), „draby” (grupa chodząca w Nowy Rok, w której skład wchodzą młodzi mężczyźni w wysokich, słomianych czapach z długimi warkoczami często zdobionymi kolorową bibułą, z twarzami umorusanymi sadzami lub w maskach, okryci plecioną słomą lub w kożuchach przepasanych słomianymi powrósłami, w rękach trzymający kije lub drewniane miecze).

W latach 1973–1975 Góralski Karnawał miał charakter przeglądu. Od 1976 roku stał się konkursem międzywojewódzkim, w którym mogły uczestniczyć po dwa zespoły z województw: bielskiego, krakowskiego, krośnieńskiego, tarnowskiego oraz cztery grupy z nowosądeckiego. Ciekawostką jest, iż regulamin wydarzenia zobowiązywał uczestników do zaprezentowania się również poza Domem Ludowym.

Dzięki zachowanemu protokołowi znamy laureatów w konkursie grup kolędniczych w ramach V Góralskiego Karnawału (1977). Zdobywcami odpowiednio Złotej, Srebrnej i Brązowej Spinki Góralskiej zostały grupy kolędnicze z następujących miejscowości: Poręba Wielka, Tarnów-Mościce i Pszczyna. Ponadto nagrodę specjalną redakcji „Dziennika Polskiego” otrzymała dziecięca grupa kolędnicza z Raby Wyżnej.

W 1979 roku wprowadzono do regulaminu podział na dwie kategorie wiekowe: grupy dziecięce i młodzieżowe (do lat szesnastu) oraz dorosłe (powyżej szesnastu lat).

Zgodnie z sugestią jury w 2005 roku została wprowadzona przez organizatorów kolejna zmiana w regulaminie – do udziału w konkursie dopuszczono tylko dorosłe grupy kolędnicze i pochodzące z terenu Skalnego Podhala grupy dziecięce. Od 2007 roku w Góralskim Karnawale biorą udział tylko grupy dorosłe (od 18 lat).

Jedną z ostatnich zmian wprowadzonych w regulaminie konkursu grup kolędniczych było zastąpienie w 2011 roku dotychczasowych głównych nagród, czyli Spinek Góralskich – Rozetami Góralskimi.

Od 2017 roku grupy kolędnicze rywalizują o  Złotego Turonia – grand prix Karnawału.

Dr hab. Stanisław Węglarz o Góralskim Karnawale: „Pomimo iż nie jest to najstarsze tego rodzaju przedsięwzięcie w południowej Polsce, to zaiste trudna do przecenienia stała się rola bukowiańskiego konkursu kolędniczego w rozbudzaniu, pogłębianiu i utrwalaniu wiedzy o lokalnym, regionalnym oraz ogólnopolskim dziedzictwie kulturowym związanym z okresem bożonarodzeniowo-noworocznym. Wysiłek organizatorów – kolejnych prezesów, działaczy i pracowników Domu Ludowego – oraz konsekwentne starania członków komisji artystycznej – etnografów, etnomuzykologów, językoznawców i innych specjalistów – o zachowywanie tradycji (tzw. prawdy etnograficznej) przez uczestników Góralskiego Karnawału, wywarły istotny wpływ na funkcjonowanie ruchu folklorystycznego, szczególnie w południowej Polsce. Zaowocowało to m.in. wzrostem poziomu świadomości animatorów i członków grup kolędniczych odnośnie tradycyjnych zwyczajów, gwary, muzyki itd., a także sposobu ich scenicznej prezentacji. W trakcie tych minionych czterdziestu kilku przeglądów zrealizowane zostały wszystkie założenia programowe konkursu grup kolędniczych w ramach Góralskiego Karnawału w Bukowinie Tatrzańskiej. I niechaj się tak dzieje przez kolejne lata, co nam Panie Boże daj.”

Opracowano na podstawie tekstów dr. hab. Stanisława Węglarza oraz mgr. Benedykta Kafla